Jednym z wyzwań, z którymi zmierzymy się w najbliższych latach jest lepsze dostosowanie edukacji do potrzeb rynku pracy. Pomogą
w tym Fundusze Europejskie, w szczególności Europejski Fundusz Społeczny (EFS). Dzięki funduszom szkołom i uczelniom łatwiej będzie przekazywać umiejętności potrzebne polskiej gospodarce. Dodatkowo, fundusze wspierać będą edukację osób dorosłych.

Edukacja dorosłych

Skłonność Polaków w wieku powyżej 24 lat do uczenia się jest niska. Dlatego Fundusze Europejskie wspierać będą zmianę lub podniesienie kwalifikacji zawodowych (w szczególności językowych i komputerowych), zdobycie nowych umiejętności i rozwijanie tych już posiadanych. Ułatwi to znalezienie nowej pracy lub utrzymanie już posiadanej. Oprócz kształcenia i szkoleń osoby dorosłe będą mogły skorzystać z doradztwa edukacyjnego i zawodowego.

W niektórych województwach zostanie wprowadzony tzw. podmiotowy systemy finansowania usług rozwojowych, który gwarantuje osobom chcącym się uczyć – możliwość samodzielnego wyboru usługi, a realizatorom szkoleń – szybką reakcję i dostosowanie oferty do pojawiających się potrzeb (tzw. usługi szyte na miarę). Mechanizm będzie się opierał (w zależności od regionu) albo na systemie bonów szkoleniowych, albo refundacji kosztów usługi połączonej z promesą.

System obejmie także projekty kompleksowe, połączone z diagnozą potrzeb rozwojowych przedsiębiorstw.

Szkoły zawodowe

Fundusze będą wspierać współpracę szkół zawodowych z pracodawcami. Dzięki dofinansowaniu szkołom łatwiej będzie:

• przygotowywać programy nauczania wspólnie z pracodawcami,
• organizować zajęcia praktyczne i praktyki zawodowe dla uczniów,
• prowadzić wspólnie z pracodawcami kwalifikacyjne kursy zawodowe,
• zwiększać udział pracodawców w organizacji praktyk i staży dla nauczycieli kształcenia zawodowego,
• zwiększać dostęp uczniów i nauczycieli do nowoczesnych technik i technologii,
• współpracować z pracodawcami w zakresie doskonalenia nauczycieli kształcenia zawodowego,
• prowadzić doradztwo zawodowe.

Wsparcie otrzymają zwłaszcza uczniowie szkół zawodowych, którzy nie są młodocianymi pracownikami i nie uczestniczą
w przygotowaniu zawodowym u pracodawców. Dotyczy to ok. 40% uczniów zasadniczych szkół zawodowych (60% uczniów tych szkół to młodociani pracownicy) oraz uczniów techników, na których w szczególności skupi się wsparcie.

Ponadto ze wsparcia będą mogli skorzystać nauczyciele uczący zawodu. Będą mogli doskonalić swoje umiejętności we współpracy
z uczelniami i rynkiem pracy, np. poprzez praktyki i staże w przedsiębiorstwach. Dodatkowo szkoły zawodowe będą mogły skorzystać ze wsparcia w zakresie poradnictwa edukacyjno-zawodowego.

W kształceniu zawodowym bardzo ważne jest, by warunki prowadzenia zajęć odzwierciedlały prawdziwe warunki pracy w nauczanych zawodach. Dlatego szkoły zawodowe będą otrzymywać dofinansowanie na wyposażenie pracowni i warsztatów szkolnych

Edukacja dla biznesu

Wsparcie z funduszy skierowane będzie głównie do mikro, małych i średnich przedsiębiorstw i będzie skoncentrowane w szczególności na usługach doradczych i szkoleniowych. Korzystanie z usług wspieranych z EFS będzie wymagało od przedsiębiorcy udziału w kosztach.

O tym, jakie szkolenia będą finansowane, decydować będą potrzeby samych przedsiębiorców. To przedsiębiorca będzie decydował
o zakresie udzielanego wsparcia. Umożliwią to tzw. podmiotowe systemy finansowania usług rozwojowych, gwarantujące przedsiębiorcom możliwość samodzielnego podejmowania decyzji o wyborze usług edukacyjnych oraz szybką reakcję na pojawiające się potrzeby (tzw. usługi szyte na miarę).

Ponadto w celu zapewnienia dostępu do wysokiej jakości usług w ramach Programu Wiedza Edukacja Rozwój (POWER) uruchomiony zostanie Rejestr Usług Rozwojowych (RUR). Będzie on zawierał informacje o podmiotach świadczących usługi edukacyjne współfinansowane zarówno ze środków EFS, jak i ze środków prywatnych wraz z ich ofertą.

Regionalny Program Operacyjny Województwa Opolskiego na lata 2014-2020 finansowany jest z dwóch źródeł: Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. Dofinansowaniu ze środków unijnych towarzyszyć może dofinansowanie pochodzące z budżetu państwa lub budżetu samorządu województwa.  W trakcie realizacji Programu zaangażowane zostaną dodatkowo środki wnoszone przez podmioty realizujące projekty.

Podział RPO WO 2014-2020 wg. źródeł finansowania

Podział Funduszy Europejskich na poszczególne dziedziny wymagające wsparcia:

Sposób finansowania projektów

W zależności od źródła finansowania, rodzaju podmiotu korzystającego ze wsparcia oraz specyfiki projektu, różna jest jego struktura finansowania.

Podstawowa zasada mówi, że dofinansowane mogą być jedynie tzw. koszty kwalifikowane. Katalog takich kosztów określony jest dla każdego działania.

W większości projektów objętych unijnym wsparciem wymagane jest, aby ich realizatorzy wnieśli wkład własny do realizacji projektu. Zasada ta dotyczy głównie projektów inwestycyjnych, w znacznie mniejszym stopniu przedsięwzięć miękkich, polegających na realizacji usług wspierających grupy społeczne wymagające pomocy np. na rynku pracy. Minimalny poziom wkładu własnego określany jest dla każdego rodzaju wsparcia i jest również uzależniony od przepisów unijnych, dotyczących na przykład pomocy publicznej.

Beneficjenci otrzymują dofinansowanie w formie refundacji (wypłacane wsparcie stanowi zwrot całości lub części wydatków rzeczywiście poniesionych przez beneficjenta i sfinansowanych z jego własnych środków) lub w formie zaliczki, wypłacanej na poczet planowanych wydatków. Jednak ostateczne rozliczenie dokonywane jest na podstawie dokumentów wskazujących na faktycznie i prawidłowo poniesione wydatki.

Z pieniędzy pochodzących z Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014-2020 są realizowane projekty o kluczowym znaczeniu dla rozwoju regionu. Dofinansowanie mogą otrzymać różnorodne rodzaje projektów.

OP I. INNOWACJE W GOSPODARCE – Alokacja 73 600 000 mln Euro (EFRR)

• inwestycje w infrastrukturę B+R w przedsiębiorstwach, jednostkach naukowych i szkołach wyższych zgodnie z regionalnymi inteligentnymi specjalizacjami;
• wsparcie procesu powstawania innowacji (od pomysłu do rynku) lub jego wybranych elementów tj. badań naukowych i przemysłowych, prac rozwojowych (w tym etap prac demonstracyjnych), linii pilotażowych, działań w zakresie wczesnej walidacji produktów, zaawansowanych zdolności produkcyjnych, pierwszej produkcji.

OP II. KONKURENCYJNA GOSPODARKA – Alokacja 94 900 000 mln Euro (EFRR)

• inwestycje w rozwój przedsiębiorstw zwiększające skalę ich działalności, wzrost zasięgu oferty;
• wsparcie nowych produktów i usług w przedsiębiorstwach;
• przygotowanie terenów inwestycyjnych (w tym uzbrojenie terenu w media) w celu nadania im nowych funkcji gospodarczych;
• wsparcie IOB (w powiązaniu ze specjalizacjami regionalnymi);
• wsparcie współpracy gospodarczej przedsiębiorstw w wymiarze krajowym i międzynarodowym.

OP III. GOSPODARKA NISKOEMISYJNA – Alokacja 123 500 000 mln Euro (EFRR)

• inwestycje w infrastrukturę transportu publicznego ( w tym m.in.: zakup i wyposażenie niskoemisyjnego taboru dla transportu publicznego (autobusy, busy), rozwiązania z zakresu organizacji ruchu, ułatwiające sprawne poruszanie się pojazdów komunikacji zbiorowej, infrastruktura dla ruchu rowerowego i pieszego;
• głęboka modernizacja energetyczna budynków w przedsiębiorstwach oraz budynków użyteczności publicznej wraz z wymianą wyposażenia tych obiektów na energooszczędne;
• wsparcie modernizacji energetycznej wielorodzinnych budynków mieszkalnych wraz z wymianą wyposażenia na energooszczędne;
• zastosowanie energooszczędnych technologii w przedsiębiorstwach;
• wsparcie rozwoju energetyki w oparciu o źródła odnawialne.

OP IV. ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM – Alokacja 23 000 000 mln Euro (EFRR)

• budowa, przebudowa, rozbudowa i modernizacja budowli przeciwpowodziowych oraz zbiorników i polderów posiadających rezerwę powodziową;
• zakup środków transportu oraz sprzętu do prowadzenia akcji ratowniczych;
• zakup specjalistycznego sprzętu do usuwania skutków katastrof.

OP V. OCHRONA ŚRODOWISKA, DZIEDZICTWA KULTUROWEGO I NATURALNEGO – Alokacja 75 700 000 mln Euro (EFRR)

• reintrodukcja, ochrona ex situ, ochrona in situ gatunków zagrożonych, ochrona i odbudowa zdegradowanych i zagrożonych siedlisk przyrodniczych oraz tworzenie centrów ochrony różnorodności biologicznej;
• ochrona różnorodności biologicznej poprzez budowę, rozbudowę, modernizację i doposażenie ośrodków wraz z infrastrukturą towarzyszącą prowadzących działalność
  w zakresie edukacji ekologicznej, kampanie edukacyjno- informacyjne;
• opracowanie planów/programów ochrony dla obszarów cennych przyrodniczo, inwentaryzacji przyrodniczej;
• inwestycje w infrastrukturę do:
• selektywnej zbiórki i przetwarzania odpadów,
• recyklingu, sortowania i kompostowania,
• zbiórki, przetwarzania i utylizacji odpadów niebezpiecznych;
• prowadzenie działań informacyjnych, edukacyjnych związanych z gospodarką odpadami;
• inwestycje w infrastrukturę obiektów dziedzictwa kulturowego oraz dziedzictwa naturalnego, z uwzględnieniem potrzeb osób niepełnosprawnych (infrastruktura małej skali);
• konserwacja muzealiów, archiwaliów, starodruków, księgozbiorów oraz innych zabytków ruchomych;
• budowa, przebudowa, remont obiektów budowlanych oraz zakup lub modernizacja urządzeń do odprowadzania, oczyszczania i przesyłu ścieków.

OP VI. TRANSPORT – Alokacja 193 500 000 mln Euro (EFRR)

• budowa/przebudowa/modernizacja dróg oraz obwodnic wraz z infrastrukturą towarzyszącą;
• modernizacja i rewitalizacja sieci kolejowej;
• zakup taboru

OP VII. RYNEK PRACY – Alokacja 95 207 517 mln Euro (EFS)

• programy aktywizacji zawodowej w tym pośrednictwo pracy i poradnictwo zawodowe;
• alternatywne i elastyczne formy zatrudnienia oraz metody organizacji pracy;
• doradztwo i szkolenia w zakresie prowadzenia działalności gospodarczej (pożyczki/dotacje na rozpoczęcie działalności gospodarczej);
• profilaktyka nowotworowa w zakresie nowotworów jelita grubego, piersi, płuc oraz szyjki macicy;
• programy ukierunkowane na eliminowanie zdrowotnych czynników ryzyka w miejscu pracy;
• programy zdrowotne z uwzględnieniem działań rehabilitacji medycznej;
• usługi rozwojowe dla MSP i ich pracowników;
• wsparcie typu outplacement;
• tworzenie nowych miejsc opieki nad dziećmi do lat 3 i pokrycie kosztów ich utrzymania;
• aktywizacja zawodowa osób sprawujących opiekę na dziećmi do lat 3.

OP VIII. INTEGRACJA SPOŁECZNA – Alokacja 73 929 483 mln Euro (EFS)

• profilaktyka chorób cywilizacyjnych;
• kompleksowa opieka nad matką i dzieckiem oraz osobami zależnymi, w tym starszymi
  i niepełnosprawnymi (usługi społeczne i zdrowotne);
• wsparcie rodzin przeżywających problemy opiekuńczo-wychowawcze;
• poprawa dostępu do mieszkań chronionych/ wspomaganych/ treningowych;
• programy aktywizacji społeczno-zawodowej; usługi reintegracji i aktywizacji społeczno-zawodowej w szczególności w CIS, KIS, ZAZ, WTZ;
• kompleksowa integracja dzieci i młodzieży wymagającej resocjalizacji;
• wsparcie dla powstających podmiotów ekonomii społecznej;
• wsparcie usług podmiotów ekonomii społecznej.

OP IX. EDUKACJA – Alokacja 58 879 168 mln Euro (EFS)

• rozszerzenie oferty ośrodków wychowania przedszkolnego o zajęcia dodatkowe;
• wsparcie indywidualizacji pracy z dzieckiem 3-4 letnim o specjalnych potrzebach edukacyjnych i niepełnosprawnym;
• tworzenie nowych miejsc wychowania przedszkolnego; doposażenie ośrodków wychowania przedszkolnego; dostosowanie do potrzeb i możliwości dzieci 3-4 letnich istniejących ośrodków wychowania przedszkolnego;
• rozwój kompetencji kluczowych (TIK, matematyczno – przyrodnicze, języki obce) uczniów oraz umiejętności i postaw niezbędnych do funkcjonowania na rynku pracy;
• wykorzystanie metod eksperymentu oraz korzystanie w edukacji z TIK, w tym wyposażenie i doposażenie w tym zakresie szkół i palcówek oświatowych;
• indywidualizacja podejścia do ucznia niepełnosprawnego i ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz ucznia młodszego;
• programy pomocy stypendialnej dla uczniów zdolnych z rodzin potrzebujących wsparcia finansowego;
• doskonalenie kompetencji i kwalifikacji nauczycieli, w tym nauczycieli zawodu;
• współpraca szkół i placówek zawodowych z pracodawcami oraz uczelniami wyższymi, instytucjami rynku pracy;
• kształcenie praktyczne uczniów i nauczycieli, w tym we współpracy
  z pracodawcami (staże, praktyki);
• doradztwo edukacyjno-zawodowe;
• doposażenie, wyposażenie bazy dydaktycznej i naukowej szkół kształcenia zawodowego;
• kształcenie osób dorosłych w pozaszkolnych formach kształcenia zawodowego zorganizowanych we współpracy z pracodawcami (kwalifikacyjne kursy zawodowe, kursy umiejętności zawodowych);
• kształcenie ustawiczne formalne i pozaformalne osób dorosłych w zakresie kompetencji językowych i TIK;
• usługi doradcze dla osób dorosłych w zakresie wyboru kierunku i rodzaju edukacji ustawicznej.

OP X. INFRASTRUKTURA SPOŁECZNA – Alokacja 94 952 913 mln Euro (EFS)

• rewitalizacja obszarów miejskich zakładająca realizację przedsięwzięć inwestycyjnych;
• tworzenie warunków lokalowych i infrastrukturalnych do prowadzenia działalności gospodarczej i rozwoju usług, np. w zakresie opieki nad osobami zależnymi (w tym starszymi i niepełnosprawnymi); tworzenie mieszkań chronionych/wspomaganych /treningowych;
• inwestycje w infrastrukturę i wyposażenie w celu poprawy ogólnej wydajności usług medycznych w zakresie anestezjologii oraz intensywnej terapii, a także opieki nad matką
  i dzieckiem, osobami starszymi, w tym niepełnosprawnymi oraz podnoszące wydajność leczenia chorób cywilizacyjnych, w tym nowotworów złośliwych;
• rozwój elektronicznych usług publicznych szczebla regionalnego/lokalnego, w tym m.in. projektów z zakresu e-administracji, e-zdrowia, e-kultury, systemów informacji przestrzennej; rozwój infrastruktury informatycznej, w tym aplikacji
  i systemów bazodanowych, służących poprawie efektywności zarządzania oraz upowszechnianiu komunikacji elektronicznej w instytucjach publicznych;
• digitalizacja zasobów kulturowych i naukowych będących w posiadaniu instytucji szczebla regionalnego/lokalnego, a także zapewnienie powszechnego, otwartego dostępu do ww. zasobów;
• wyposażenie szkół i placówek kształcenia zawodowego w sprzęt i narzędzia dydaktyczne gwarantujące wysoką jakość kształcenia w zawodzie; modernizacja obiektów praktycznej nauki zawodu, w tym m.in. CKZ i CKU.

Ze wsparcia w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Opolskiego na lata 2014-2020 można korzystać na dwa sposoby: bezpośrednio – jako podmiot ubiegający się o dofinansowanie lub realizujący projekt oraz pośrednio – jako osoba, która bierze udział w przedsięwzięciach organizowanych przez kogoś innego (np. w szkoleniach).

Kto bezpośrednio może ubiegać się o dofinansowanie?

Potencjalni beneficjenci uprawnieni do bezpośredniego ubiegania się o wsparcie w ramach RPO WO 2014-2020 są wskazani w Szczegółowym Opisie Osi Priorytetowych RPO WO 2014-2020 (SZOOP), odrębnie dla każdego działania i poddziałania.

Grupy podmiotów, które mogą wnioskować o dotacje z RPO WO 2014-2020:

1. Przedsiębiorstwa, w tym mikro, małe i średnie przedsiębiorstwa

2. Jednostki Samorządu Terytorialnego:

• Jednostki organizacyjne jednostek samorządu terytorialnego posiadające osobowość prawną,
• Związki, porozumienia, stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego,

3. Służby publiczne inne niż administracja:

• Instytucje rynku pracy, w tym powiatowe urzędy pracy,
• Lasy Państwowe, parki krajobrazowe,
• Administracja rządowa zespolona i niezespolona,
• Jednostki sektora finansów publicznych,
• Instytucje kultury,

4. Instytucje ochrony zdrowia:

• Publiczne zakłady opieki zdrowotnej,
• Niepubliczne zakłady opieki zdrowotnej mające umowę z NFZ,
• Inne podmioty lecznicze,

5. Instytucje wspierające biznes:

• Instytucje finansowe, w tym operatorzy wdrażający instrument finansowy,
• Instytucje otoczenia biznesu,
• Operatorzy systemu popytowego dla MSP,

6. Instytucje nauki i edukacji:

• Jednostki naukowe,
• Szkoły wyższe,
• Przedszkola i inne instytucje opieki nad dziećmi – publiczne i niepubliczne,
• Szkoły i inne podmioty działające w obszarze kształcenia ogólnego, zawodowego
  i ustawicznego,
• Podmioty działające w obszarze kształcenia i szkolenia, w tym ośrodki kształcenia dorosłych,

7. Przedsiębiorstwa realizujące cele publiczne:

• Kolej,
• Podmioty zarządzające terenami inwestycyjnymi,
• Przedsiębiorstwa świadczące usługi publicznego transportu zbiorowego,

8. Organizacje społeczne i związki wyznaniowe:

• Kościoły, związki wyznaniowe i ich osoby prawne,
• Podmioty integracji i pomocy społecznej,
• Podmioty realizujące opiekę nad osobami zależnymi,
• Ochotnicze straże pożarne i ich związki,
• Organizacje pozarządowe,
• Podmioty ekonomii społecznej, w tym Ośrodki Wsparcia Ekonomii Społecznej,
• Spółdzielnie mieszkaniowe.

Kto pośrednio może otrzymać wsparcie?

Z RPO WO 2014-2020 mogą korzystać również osoby, instytucje lub grupy społeczne, które nie ubiegają się bezpośrednio o dotację, ale mogą brać udział w projektach, na które wsparcie uzyskał inny podmiot, instytucja itp. W ten sposób można wziąć udział np. w szkoleniach, kursach, studiach, starać się o usługę rozwojową dla firmy lub dofinansowanie czy pożyczkę na założenie działalności gospodarczej.

Tego rodzaju projekty kierowane są przede wszystkim do:

– osób bezrobotnych i długotrwale bezrobotnych,

– osób w wieku 50+,

– osób posiadających co najmniej jedno dziecko do 6 roku życia lub jedno dziecko niepełnosprawne,

– osób niepełnosprawnych,

– mieszkańców terenów wiejskich, w tym peryferyjnych,

– właścicieli i pracowników przedsiębiorstw.