Wzorem roku 2016, na wniosek i zgodnie z wytycznymi Komisji Europejskiej, została przygotowana Analiza społeczno-ekonomiczna województwa opolskiego w obszarach oddziaływania Europejskiego Funduszu Społecznego. Celem analizy jest prezentacja i ocena sytuacji społeczno-gospodarczej w województwie opolskim, w obszarach, na które wpływa EFS oraz wypracowanie rekomendacji do jego wdrażania, zarówno w obecnej perspektywie finansowej, jak i do 2030 roku.

Analiza przygotowana została przez Departament Polityki Regionalnej i Przestrzennej we współpracy z IZ RPO WO 2014-2020, Departamentem Zdrowia i Polityki Społecznej oraz Regionalnym Ośrodkiem Polityki Regionalnej, Wojewódzkim Urzędem Pracy w Opolu i Urzędem Statystycznym w Opolu. W ramach opracowania zidentyfikowano poniższe obszary problemowe:

W zakresie demografii:

• jeden z najwyższych w kraju ubytek liczby mieszkańców;
• najwyższy w kraju prognozowany spadek liczby ludności w perspektywie do 2050 roku;
• niski poziom współczynnika dzietności oraz dominacja rodzin z jednym dzieckiem;
• utrzymująca się od lat przewaga zgonów nad urodzeniami (ujemny przyrost naturalny);
• utrzymujące się wysokie ujemne saldo migracji stałej;
• wzrasta wiek środkowy matek (ogółem) oraz rodzących pierwsze, drugie i czwarte dziecko;
• niekorzystne zmiany struktury demograficznej;
• zmiana modelu rodziny, problem eurosieroctwa, w tym eurosieroctwo rodziców.

W zakresie rynku pracy:

• duży udział osób bezrobotnych w wieku 50+ w ogólnej liczbie bezrobotnych;
• spadek liczby osób pracujących (związanych z postępującą depopulacją regionu) oraz trudności w pozyskaniu pracowników przez pracodawców;
• wzrost udziału niepełnosprawnych w całkowitym bezrobociu, przy równoczesnym spadku liczby bezrobotnych z niepełnosprawnościami;
• niski stopień realizacji wskaźników związanych ze wsparciem bezrobotnych przy wykorzystaniu EFS w ramach RPO WO 2014-2020 (wyłącznie trudności w zakresie realizacji projektów z działania 7.2 dotyczących osób bezrobotnych, w tym długotrwale bezrobotnych, osób w wieku 50+, osób o niskich kwalifikacjach oraz migrantów powrotnych i imigrantów);
• znaczne zróżnicowanie wewnątrzregionalne pod względem rozkładu stóp bezrobocia;
• znaczący przyrost odsetka bezrobotnych, zarejestrowanych nieprzerwanie co najmniej 12 miesięcy;
• brak wypracowanych działań, które wspierałyby asymilację napływających
  do regionu cudzoziemców (zwłaszcza obywateli Ukrainy).

W zakresie integracji społecznej:

• utrzymujący się od wielu lat wysoki udział osób długotrwale korzystających
  z pomocy społecznej;
• przewaga odsetka osób, którym pomocy udziela się z powodu ubóstwa
  i bezrobocia;
• niewystarczająca liczba zatrudnionych pracowników socjalnych, specjalistów,
  doradców, terapeutów, asystentów rodziny oraz osób niesamodzielnych;
• niewystarczający zakres świadczonych usług społecznych (w tym edukacyjnych
  i aktywizujących) oraz wspomagających (np. w formie mieszkania chronionego) kierowanych do osób opuszczających system pieczy zastępczej oraz do osób starszych;
• dynamicznie wzrastające potrzeby w zakresie usług opieki nad osobami starszymi;
• niewystarczająca liczba miejsc w instytucjach reintegracji społecznej i zawodowej.

W zakresie edukacji i wykształcenia:

• nierównomierny dostęp do opieki żłobkowej, w tym w układzie miasto-wieś;
• zróżnicowanie przestrzenne w dostępie do edukacji przedszkolnej (wieś-miasto);
• utrzymujący się od lat bardzo niski udział osób w wieku 25-64 lata w kształceniu ustawicznym;
• niedostateczne dostosowanie oferty edukacyjnej dot. kształcenia zawodowego do potrzeb rynku pracy;
• niezadowalający poziom zdawalności egzaminów końcowych;
• wzrost bezrobocia wśród nauczycieli będący efektem zmian w systemie oświaty oraz trendów demograficznych;
• postępujący spadek uczestnictwa osób ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi na kolejnych etapach edukacji.

Przytoczone obszary problemowe wraz ze szczegółowym opisem wskaźników w poszczególnych obszarach znajdują się w materiale (zob. dokument). Dodatkowo raport uwzględnia propozycję rekomendacji odnoszących się do wdrażania Europejskiego Funduszu Społecznego w województwie opolskim.

Analiza zawiera także wyciąg z wniosków i rekomendacji sformułowanych w ramach tożsamej analizy, zrealizowanej na poziomie krajowym na zlecenie Ministerstwa Inwestycji i Rozwoju, odnoszących się do wsparcia realizowanego w ramach EFS w województwie opolskim (zob. dokument).